پرووشـــــــــــــه‌

کۆمه‌ڵناسی رۆمان لوکاچ ، گوڵدمه‌ن، باختین   پیه‌ر. ڤ. زیما پێشتر باسى ریالیزمى لوکاچ مان کرد، لوکاچ ریالیزم بە دوو چەمکى گشتێتى و تیپ پێناسە دەکات. ئەو لە تیۆرى خۆى دا لەمەڕ ریالیزم، لەنێوان ئەدەبیاتى ریالیستى (ڤاڵتر سکات، باڵزاک، توماس مان) و ئەدەبیاتى ناتۆرالیستى (زۆلا و ئەدەبى ئاوانگارد) دا دژایەتى قووڵ ده‌بینێ. بە راى لوکاچ، رۆمانى ریالیستى باڵزاک یان گۆتێ، تەنیا پرسۆناژەکان، دۆخەکان و کردارى تیپیک ناخولقێنێ، بەڵکوو راستیەکان بەشێوەى هەمەلایەنە دەنەخشێنێ، ئەم کارەش بەرهەمى تۆکمەیى پێکهاتەى گێڕانەوەیى رۆمانى ریالیستییە. وەها پێکهاتەیەک لە رۆمانى "ئابستراکت" و "ناتۆرالیستى" زۆلا و کافکا و بێکێت دا پەیدا نابێت. لوکاچ پێکهاتەى گێڕانەوەى ئەم جۆرە رۆمانە بە لاواز دەزانێ و پێى وایە لە دەقى ناتۆرالیستى دا راستییەکان بەشێوەى گەوهەرى و بنەڕەتى، لە بوارى زات ( das wesen )دا دەرک ناکرێن. زۆلا لە بەرهەکانى دا ناتوانێ گەوهەرى شتەکان دەرک بکات، لە رۆمانى ئەودا قارەمانان بەشێوەى ئەکتیڤ لە روداوەکان دا بەشدارى ناکەن و رۆڵى پەسیڤ دەگێڕن. یەکێ لە باشترین وتارەکانى لوکاچ بە نا

فتیشیزمی کاڵا و ره‌مزه‌کانی کارڵ مارکس و: هادی محه‌مه‌دی سه‌ره‌تا: له‌م ساڵانه‌دا چه‌ندین به‌رهه‌م له‌ لوکاچ، گرامشی، گوڵدمه‌ن و مارکوزه‌ و ... کراوه‌ به‌ کوردی، له‌ کاتێک دا که‌ سیستمی فه‌لسه‌فی هه‌موو ئه‌م نووسه‌رانه‌ به‌پێی پشتخانی فکری و مێتۆدۆلۆژیکی بیرمه‌ندانێک وه‌ک کانت، هێگل و مارکس پێکهاتووه‌، به‌ڵام به‌ده‌گمه‌ن به‌رهه‌مێکی ئه‌م بیرمه‌ندانه‌ کراوه‌ به‌ کوردی، به‌هۆی گرنگی ناسینی سیستمی فه‌لسه‌فی مارکسیستی، تێکۆشام که‌ تیۆری فتیشیزمی کاڵا،‌ که‌ به‌شی گرنگ و بنه‌ڕه‌تی سه‌رمایه‌ی مارکس پێکدێنێ، بکه‌م به‌کوردی. تیۆری فتیشێزمی کاڵا که‌ له‌خۆیدا بناغه‌ی گشتی سیستمی فه‌لسه‌فی مارکس پێکدێنێ، به‌پێی ئه‌م بیره‌ پێکهاتووه‌: له‌ جڤاتی بورژوایی دا کاڵا که‌ به‌رهه‌می کاری مرۆڤه‌، فۆرمێکی ره‌مزاوی و سه‌ربه‌خۆ له‌ ئیراده‌ی مرۆڤ به‌خۆوه‌ ده‌گرێ و، پێوه‌ندی کاڵاکان و گۆڕینه‌وه‌ی کاڵاکان، پێوه‌ندی ئینسانه‌کان کونترۆڵ ده‌کات. پرۆسه‌ی فتیشیزم کاڵا، یانی هه‌موو به‌رهه‌مێکی کاری مرۆڤ و گشت به‌رهه‌مێکی فه‌رهه‌نگی هونه‌ری، به‌های راستین و رۆڵی ره‌خنه‌گرانه‌ی خۆیان ده‌دۆڕێنن و به‌شێوه‌ی جۆرێک فتیش،